1. Xuất xứ, quê quán

Gia Cát Lượng, tự là Khổng Minh, hiệu Ngọa Long, được biết tới với vai trò quân sư của Lưu Bị vào thời Tam quốc trong lịch sử Trung Quốc. Quê của ông tại Dương Đô, nay thuộc huyện Nghi Nam, tỉnh Sơn Đông, Trung Quốc.

2. “Ngọa Long tiên sinh”

Theo sổ sách ghi chép trong Tam quốc chí, Gia Cát Lượng từng là học trò của Bàng Đức Công, ông thường xuyên tới nhà, một mình lạy ở dưới giường, ban đầu Bàng Đức Công chẳng thèm ngó ngàng hay chỉ bảo gì nhưng nhờ sự nỗ lực không từ bỏ của Gia Cát lượng nên sau này ông mới bắt đầu dạy. Chính họ Bàng đã đặt biệt danh Ngọa Long cho Gia sĩ.

3. Lưu Bị mất tận 3 lần để thuyết phục Gia Cát Lượng

Như thông tin đã đề cập phía trên, trước khi Từ Thứ đến với Tào Tháo, ông đã tiến cử Gia Cát Lượng cho Lưu Bị. Sau đó Lưu Bị tìm đến Long Trung để thỉnh cầu Gia Cát Lượng ra tay giúp đỡ nhưng mãi đến lần thứ ba ông mới thuyết phục thành công người họ Gia này.

4. Kế hoạch trong huyền thoại

Gia Cát Lượng đã bày ra “Long Trung đối sách” cho Lưu Bị trên con đường xây dựng đại nghiệp. Chiến lược này được coi là nền tảng để Lưu Bị đánh chiếm đất nhằm tạo chống phá hai thế lực chính lúc bấy giờ là Tào Tháo và Tôn Quyền, trở thành cơ sở cho việc thành lập nhà nước Thục Hán sau này.

5. Mượn âm mưu của Tào Tháo

Khi họ Gia thực hiện cải cách ở khu vực Kinh Châu (nơi đang bị cai trị bởi các quan chức tham nhũng), ngoài việc tiêu diệt họ, ông còn tận dụng các chiến thuật nông nghiệp của Tào Tháo để góp phần tăng sản lượng lương thực và mức sống của người dân Thục.

6. Cải cách pháp luật ở Thục

Gia Cát Lượng cho rằng, muốn cai trị một đất nước tốt, đầu tiên cần phải dựa vào nhân đức để cảm hóa và giáo dục. Chính sách pháp lệnh nghiêm minh của Gia Cát Lượng không chỉ hạn chế được đám cường hào mà còn khích lệ họ, vì vậy, chính trị của đất Thục trở nên rất rõ ràng hơn, đời sống nhân dân cũng đầy đủ, yên bình hơn.

7. Đa dạng huyền thoại về Gia Cát Lượng

Trong Tam quốc diễn nghĩa, La Quán Trung mô tả Gia Cát Lượng là một vị thừa tướng có tài dùng binh “xuất quỷ nhập thần”, có thể đoán trước tương lai, hô mưa gọi gió, chỉ cần dùng lời nói hoặc thư từ cũng đủ để khích chết hàng loạt nhân vật khác.

8. Sự ra đi thanh thản

Khi lâm bệnh, di nguyện của ông trước khi chết là không cần đưa về Thành Đô chôn cất, cứ an táng ở núi Định Quân, để tượng trưng theo chí hướng “da ngựa bọc thây chết ở sa trường”.

Cuối tháng 8 năm 234, Gia Cát Lượng mất ngay trong chiến dịch Bắc Phạt lần thứ 6, thọ 54 tuổi. Ông được chôn tại ngọn núi Định Quân ở vùng Hán Trung theo đúng di nguyện của mình. Mộ phần tựa vào núi, chỉ đủ chứa quan tài, với bộ quân phục bình thường, không chôn theo tài sản gì.