Khổng Minh Thần Quẻ
Khổng Minh Thần Quẻ
Khổng Minh Thần Quẻ
Dịch nghĩa: Người biết nhìn xa trông rộng sẽ được bình an, người vô lo vô nghĩ sẽ dễ gặp nguy hiểm.
Dù là ở trong hoàn cảnh nào thì cũng cần phải biết phân tích tình thế, phải biết nhìn xa trông rộng để bao quát được vấn đề. Và đặc biệt là phải biết tính đến hệ quả của mỗi quyết định, tránh những sai lầm đáng tiếc xảy ra.
Những quyết định nhất thời, nhanh chóng, không có sự tính toán thường dễ dẫn đến sai lầm, đôi khi là mang lại nguy hiểm không lường.
Dịch nghĩa: Không học sẽ không mở rộng được tài năng, học mà không có chí thì sẽ không có thành quả.
Con người dù có tài năng xuất chúng mà không chịu học hỏi, trau dồi thêm thì cũng chỉ là một viên ngọc không được mài dũa, không có giá trị. Tuy nhiên, người đi học, dùi mài kinh sử lại không xác định được chí hướng của mình, không biết nhìn xa trông rộng mà chỉ biết học cho có, học cho bằng người thì cũng chỉ như kẻ đi trong đêm tối mà thôi, chẳng mang lại được thành quả gì.
Dịch nghĩa: Cao quý không kiêu ngạo, chiến thắng không tự mãn, hiền tài vẫn phải khiêm nhường với người dưới, cương trực mà bao dung nhẫn nại.
Người quân tử dù cho ở địa vị cao, lập được chiến công hiển hách thì cũng phải giữ được sự khiêm nhường, không tự cao tự đại, không lên mặt, tự mãn với người kém hơn mình. Thay vào đó là phải nhẫn nại, bao dung, trong cương có nhu, ấy mới là bậc chính nhân quân tử.
Đời người sẽ có lúc thăng lúc trầm, ở nơi đỉnh cao cũng không được vỗ ngực tự kiêu mới có thể được lòng người trên kẻ dưới. Và ngược lại, những kẻ ỷ vào tài năng, địa vị hơn người mà dương dương tự đắc thì suy cho cùng cũng chỉ là kẻ tầm thường.
Dịch nghĩa: Hết lòng tận tụy, đến chết mới dừng.
Người quân tử một khi đã làm việc gì thì phải dốc hết lòng hết sức, tận tụy và nhiệt thành đến cùng, đến lúc chết mới thôi. Đây chính là phẩm chất luôn được đề cao, là chuẩn mực để đánh giá người quân tử trong xã hội thời xưa.
Câu nói này khiến cho ta phải suy ngẫm bởi trong xã hội hiện đại, con người ngày càng sống vì tư lợi cá nhân, nhiều người làm việc cốt cho có, coi công việc chung không phải là việc của mình. Lối sống hời hợt, thiếu tận tụy trong công việc của một bộ phận người trong xã hội đang làm mai một dần những phẩm chất quý báu của con người, là một “căn bệnh” cần phải được mạnh tay chữa trị.
Dịch nghĩa: Không đạm bạc thì không tỏ rõ được chí hướng, không yên tĩnh thì không thể xây dựng được chí hướng cao xa.
Trong cuộc sống, nếu không sống trong cảnh đạm bạc, sống giản dị thanh cao thì khó có thể tỏ rõ được chí hướng của mình. Cuộc sống danh lợi, vật chất sẽ che mờ lý trí, nó có thể khiến cho con người đánh mất chí hướng ban đầu của mình. Tương tự, nếu muốn có được chí hướng cao xa, có tầm nhìn sâu rộng thì cần phải giữ được tâm tưởng thanh tịnh, yên bình.
Dịch nghĩa: Lười nhác không thể tinh thâm, nóng nảy mạo hiểm không thể có lý tính.
Mỗi một con người sinh ra trên đời này đều sẽ có một sứ mệnh riêng, một lợi thế riêng, tài năng riêng của mình. Nếu lười nhác không chịu học hỏi, trau dồi hoàn thiện bản thân, hay chỉ biết tự thỏa mãn với những gì mình đang có hoặc đã đạt được thì muôn đời vẫn chỉ dậm chân tại chỗ, không thể đạt được đến độ uyên bác, tinh thông. Những người lười nhác sẽ dần thụt lùi so với xã hội, dễ dàng trở thành kẻ thất bại vì không có ý chí tiến thủ. Không chỉ vậy, mỗi người khi hành sự cũng cần phải giữ được tâm tính ôn hòa. Khi quá nóng nảy, mạo hiểm sẽ khó nghĩ thông suốt, thiếu tỉnh táo dẫn đến đưa ra quyết định sai lầm và hậu quả đáng tiếc.
Dịch nghĩa: Thời trẻ đầy sinh lực không gắng sức, khi già cả sẽ chỉ biết đau thương.
Một trong những điều hối tiếc lớn nhất của đời người là khi còn trẻ, sinh lực tràn đầy lại không biết cố gắng thực hiện ước mơ, hoài bão của mình, chỉ mải chạy theo những đam mê, thú vui phù phiếm. Để đến khi tuổi đã xế chiều, sức cùng lực kiệt, có luyến tiếc vì quãng thời gian tuổi trẻ hoài phí thì cũng đã quá muộn màng.
Vì vậy, người trẻ cần phải biết tận dụng sức lực cũng như trí tuệ của mình để làm nên đại sự, phải cháy hết mình với khát khao tuổi trẻ. Có như vậy, con người mới sống trọn vẹn, không nuối tiếc.
Dịch nghĩa: Muốn xem xét chí hướng của một người phải hỏi người đó về chuyện thị phi, đúng sai phải trái.
Để đánh giá chí hướng của một con người, ta cần nhìn vào cách người đó nhận định về điều phải lẽ trái để biết được lập trường của họ. Kẻ không phân rõ đúng sai, lập lờ đen trắng ắt không phải người cương trực và không có chí lớn để giao trọng trách.
Ngược lại, người có lập trường kiên định, biết phân phải trái, biết hành xử đạo đức ắt là người chính trực, có chí hướng cao xa và tấm lòng độ lượng, là người có thể tin cậy và cộng tác lâu dài.
Dịch nghĩa: Gặp khó, tự thân đi đầu, có công, tự thân lùi lại.
Bậc trượng phu không ngại đương đầu với những việc khó, phải xông pha trước nhất, không màng danh lợi, không mưu cầu được tôn sùng, báo đáp. Cũng giống Triệu Vân thời Tam Quốc, dẫu luôn xông pha trận mạc, lập nhiều chiến công hiển hách nhưng vẫn giữ được tính khiêm nhường, lo trước thiên hạ, vui sau thiên hạ. Đây chính là một đức tính thời nào cũng cần có, cần phải được nêu cao. Và nếu ai cũng chỉ sống cho mình trước tiên thì xã hội sẽ chỉ ngày càng đi xuống.
Dịch nghĩa: Dùng lợi lộc, công danh để xem xét sự liêm chính của một người.
Lợi lộc công danh luôn là những thứ có sức hút cực kỳ lạ, nó có thể đổi trắng thay đen, dễ dàng làm tha hóa con người. Chính vì thế, đây cũng chính là phép thử hữu hiệu nhất để đánh giá sự liêm minh, chính trực của một con người.
Bậc chính nhân quân tử sẽ không bị danh lợi, vật chất làm che mờ đôi mắt mà làm những điều sai trái với đạo đức, lương tâm. Dù cho có phải chịu cảnh cơ hành thì cũng không đánh mất những phẩm chất đáng trân quý của mình.
Gia Cát Lượng, tự là Khổng Minh, là một trong những nhà tiên tri, quân sư tài ba và là nhà ngoại giao nổi tiếng nhất thời Tam Quốc. Ông để lại kho các quẻ bói để hậu thế sau này khi cần thì có thể cầu xin, tuỳ theo hoàn cảnh cụ thể của mình mà suy đoán và ra quyết định.
Khổng Minh Thần Quẻ
